Het dorp Belsele, deelgemeente van Sint-Niklaas in Oost-Vlaanderen
Midden in het Waasland ligt het dorpje Belsele, een deelgemeente van Sint-Niklaas. Deze kleine gemeente is een rustiek woonoord voor vele Oost-Vlamingen en heeft heel wat te bieden. Op een wip staat u in Sint-Niklaas centrum of de nabijgelegen stad Lokeren.
Geschiedenis en ontstaan van Belsele
Belsele wordt beschouwd als één van de oudste nederzettingen in het Waasland. Er zijn immers heel wat vondsten ter plekke gevonden uit de Late IJzertijd en de Gallo-Romeinse periode, zoals fundamenten van een Romeinse villa in de wijk Steenwerk. Wanneer Belsele precies is opgericht, is niet gekend, maar de naam komt al voor in documenten uit de negende eeuw. Vermoedelijk was er in de tweede helft van het eerste millennium een kleine Frankische landbouwgemeenschap gevestigd op de heide.
In 1217 werd het dorp een autonome parochie. In datzelfde jaar werd het administratief verenigd met de gemeente Sinaai. Beiden vielen onder de Keure van Waas, het plaatselijke gerechtelijke bestuur. Dit bestuur werd later, onder het Franse bewind, opgeheven. Aan het einde van de 18e eeuw werd Belsele kantonhoofdplaats in het Scheldedepartement. Een departement waaronder de gemeentes Daknam, Eksaarde, Elverseele, Kemzeke, Sinaai, Sint-Pauwels, Tielrode en Waasmunster vielen. Het statuut van kantonhoofdplaats verdween bij de Belgische onafhankelijkheid in 1830.
Tot aan WO II had Belsele het karakter van een Waas landbouwdorp. Tot 1850 werd vooral vlas en graan geteeld. In de tweede helft van de 19e eeuw werd er geleidelijk aan naar veeteelt omgeschakeld. Ook de houthandel werd belangrijk, dit in functie van de Wase steenbakkerijen die economisch erg belangrijk waren. In de 20e eeuw werd er nog eens omgeschakeld, deze keer vooral naar voeding, bouw en textiel.
Na de Tweede Wereldoorlog werd het dorp meer en meer een groene en residentiële gemeente. De meeste inwoners pendelen naar Antwerpen of Sint-Niklaas om er te gaan werken.
Waar ligt Belsele?
Belsele is een deelgemeente van de stad Sint-Niklaas en ligt in de provincie Oost-Vlaanderen, meer bepaald in het Waasland. Niet te verwarren met Belzele, eveneens een dorp in Oost-Vlaanderen dat deelgemeenten is van Evergem. Belsele wordt omringd door kleine gehuchtjes en de grotere gemeenten/steden Waasmunster, Lokeren en Stekene. Belsele ligt op de Cuasta van het Waasland. Een cuestarug is een geologische term voor een asymmetrische berg of heuvel. Het hoogste punt is 23 meter.
Welke wijken en straten heeft Belsele?
Belsele is onder te verdelen in drie buurten: de Watermolenwijk, de buurt Hoge Broekstraat en de buurt Ossenhoek-Moortelhoek. Zoals vele Vlaamse gemeenten is er ook in dit dorp een Oude Baan, Stijn Streuvelslaan, Vijverstraat Watermolenstraat en Rozenlaan. Hier geen Pastorij- of Stationsstraat, maar wel een Pastorij- en Stationswegel. En uiteraard, we zijn in het Waasland, is er ook een Felix Timmermanslaan.
Welke voorzieningen heeft Belsele?
Belsele is een deelgemeente van de stad Sint-Niklaas. De stad biedt voor al haar inwoners heel wat dienstverlening. Zo is er natuurlijk een ruim cultureel en sportief aanbod. Burgers die een verhoogde tegemoetkoming hebben bij het ziekenfonds kunnen een kansenpas aanvragen om korting te krijgen op deze sportieve of culturele zaken. Daarnaast biedt de stad ook vakantieopvang aan voor kinderen en dagopvang voor mensen die zorg nodig hebben. Wie plots op straat staat, kan voor dringende hulp terecht bij de stad. Vervolgens zijn er thuiszorgdiensten en heel wat zelfhulpgroepen waar je een beroep op kan doen. Voor mensen die het Nederlands nog niet (voldoende) machtig zijn, zijn er taallessen. Voor scholen zijn er taalcoaches. Informatie over al deze voorzieningen vindt u op de website van de stad Sint-Niklaas.
Sport
De stad Sint-Niklaas heeft heel wat sportverenigingen, gaande van atletiek over basketbal en tennis tot voetbal. Liefhebbers van paardrijden, boogschieten, schermen of tafeltennis vinden er eveneens hun gading. Ook voor biljart, petanque en denksport zijn er meerdere verenigingen. Liever met uw favoriete huisdier op stap? Ga dan naar een vereniging die bezig is met hondensport. Dans, volleybal, mountainbike, hengelen, … Alle sporten zijn in de hele stad te vinden. Een overzicht vindt u hier.
Folklore
Belsele heeft een folklore vereniging, de Kabaskes, die u terug katapulteert in de tijd via allerlei activiteiten. Zo wordt er af en toe een ambachtelijk weekend georganiseerd en was er in 2016 een heuse reuzenstoet die door het centrum van het dorp trok. Er zijn drie reuzen: Raf, Germaine en Jules Kabas.
Onderwijs
Van kleuter tot diploma, het hele traject kan gevolgd worden in de stad Sint-Niklaas. Om uw kleuter in te schrijven moet u hem of haar eerst aanmelden via de website van de stad. U krijgt dan een overzicht van de vrije plaatsen. Als uw kind naar de lagere school in dezelfde school, moet u doorgaans niets doen. Als het om een nieuwe inschrijving gaat, moet zoon of dochter worden aangemeld. Voor het secundaire onderwijs is steeds een nieuwe aanmelding nodig, voor elke leerling. Opgelet: een aanmelding is geen inschrijving. Na het basis- en secundaire onderwijs zijn er een aantal instellingen die erkende opleidingen aanbieden in het hoger onderwijs, zowel masters als bachelors. Tot slot biedt Sint-Niklaas ook volwassenonderwijs aan. Meer info vindt u op de website van de stad.
Gezondheidszorg
Voor ouderen of mensen die zorg nodig hebben, zijn er verschillende opvangmogelijkheden in de grotere stad Sint-Niklaas waar Belsele een deelgemeente van is. In Belsele zelf is er het woonzorgcentrum Het Lindehof in de Kerkstraat. Liever thuis hulp? Dat kan uiteraard ook. Heel wat diensten komen aan huis om u te ondersteunen in het huishouden, bij uw persoonlijke verzorging of bij klussen. Zo kan u langer in uw vertrouwde omgeving blijven. Meer informatie hierover leest u hier. Wil u aan uw gezondheid werken? De stad biedt onder meer infosessies en workshops aan, zowel aan particulieren als verenigingen.
Winkels en supermarkten
Supermarkten heeft het kleine charmante Belsele niet. Hiervoor moet u naar Waasmunster waar u kleinere supermarkten vindt. Voor de grote supermarkt wijkt u best uit naar de stad Sint-Niklaas of Lokeren. Winkels vindt u daarentegen wel voldoende in het dorp zelf. Op zoek naar schoenen, een cadeau of kledij? De straat Belseledorp heeft een ruim aanbod.
Media
In Belsele zijn er heel wat vrije radio’s de revue gepasseerd. Onder meer radio EXTREEM en Vrije Radio Belsele hebben hier decennialang in de vorige eeuw muziek gedeeld met de dorpsbewoners. Sinds 2005 is radio VRB operationeel tijdens de jaarlijkse kermis.
Welke bezienswaardigheden heeft Belsele?
Vergis u niet, Belsele mag dan een klein dorp zijn, toch is er veel te zien. Van een ontzettend oude kerk met heel wat kunstschatten en een kapel die vele gelovigen aantrekt over een kasteel tot een prachtig wandel- en fietspark. Belsele heeft wat in haar mars.
Sint-Andreas- en Ghislenuskerk
De erg grote kerk van Belsele is één van de oudste van het Waasland. In de loop der eeuwen is deze drie-beukige romaanse kerk meermaals verbouwd tot de gotische kerk die ze vandaag is. De oorsprong van de Sint-Andreas- en Ghislenuskerk gaat terug tot in de 10e eeuw. De kunstschatten zijn erg interessant, zoals de hardstenen doopvont uit de 15e eeuw, de preekstoel uit de 17e eeuw, het orgel uit de 18e eeuw en de vele schilderijen uit de 17e en 18e eeuw. In 1936 werd de kerk beschermd als monument.
Voormalig gemeentehuis
Het voormalig gemeentehuis, ondertussen deelgemeentehuis Belsele, is een prachtig en opvallend pand gelegen in het centrum van het dorp. Het werd gebouwd in 1899 en staat ondertussen geboekt als onroerend erfgoed. Het is opgenomen in de monumentenlijst. Het rechthoekig gebouw is opgetrokken in neogotische baksteen met verwerking van natuursteen voor o.a. de sokkel en deuromlijstingen. Hierdoor geeft het pand een historisch uitzicht aan de dorpskern. Binnenin bleef vooral op de eerste verdieping het gebouw goed bewaard.
Brouwerij Boelens
In 1864 werd Brouwerij/Mouterij Boelens opgericht door de familie Boelens uit Lokeren. De oprichter stierf in 1897 en er was geen opvolger. De weduwe vroeg aan haar broer of één van zij zonen de brouwerij kon runnen. Zo gezegd, zo gedaan. Na de twee wereldoorlogen werd de productie van bier een tijdlang gestopt. Wel werd er bier en limonade gebotteld en verdeeld in de eigen cafés. Tot op heden is de brouwerij in handen van de familie Boelens. De huidige eigenaar, Kris Boelens, herintroduceerde het bier brouwen. Ondertussen is ook zijn zoon actief in de brouwerij.
Roomanmolen
Deze molen is een restant van een windmolen die gebouwd werd in 1862. Snel daarna werd naast de molen een stoommaalderij opgericht. Het windbedrijf is lang actief geweest, maar in 1923 werden wieken en kap weggenomen. De mechanische maalderij ernaast bleef in gebruik tot 1960. Vandaag zijn er nog wat restanten van te zien op de benedenverdieping. De romp van de molen werd omgebouwd tot een woning.
Hof van Belsele
Het Hof van Belsele is ook bekend als het ‘kasteel van Belsele’ of het ‘bisschoppelijk kasteel’. Het is in privébezit, maar wordt soms open gesteld voor het publiek, bijvoorbeeld op Open Monumentendag. De site dateert van 1236 en was de thuisbasis van de eerste Heer van Belsele en nadien van andere belangrijke lieden. In 1754 kocht een Gentse bisschop het domein. Het bleef lange tijd in handen van religieuzen. Aan het begin van de 20e eeuw deed het kasteel dienst als verblijf voor priesters op rust. In 2003 kwam het terug in handen van een particulier.
De Bezenkoek
De Bezenkoek is een wandel- en fietsgebied. De naam verwijst naar een herberg die bij de opening aan elke klant een krentenkoek aanbood. De herberg zelf is er niet meer. De Bezenkoek biedt een uniek landschap omdat het op een stuifzandrug ligt. Dat is een restant van de late ijstijd waarbij zand werd opgewaaid tot een grote duin. Het is geen vruchtbare grond voor de landbouw, maar is wel bebost. Er staan vooral veel dennen waarvan het hout lange tijd werd gebruikt voor de mijnbouw en de productie van lucifers. Vandaag de dag worden vooral loofbomen aangeplant. Omdat het gebied hier en daar erg drassig kan zijn, zijn er ‘knuppelpaden’. Dat zijn paden die over boomstammetjes lopen.
De dorpspomp van Belsele
Aan de dorpspomp kan u sinds 2009 het kunstwerk ‘Wassende vrouwen’ van Dora De Koninck bezichtigen. De pomp zelf dateert van 1858. Het was de plaats waar vele vrouwen hun was deden en meteen ook een ontmoetingsplaats om nieuwtjes en roddels te deden. Tot aan de komst van drinkwater was deze pomp voor vele inwoners ook de enige bron van drinkwater. Op vandaag is ze niet meer in gebruik, maar bepaalt ze wel het dorpsgezicht.
Boskapel
De Boskapel, officieel Onze-Lieve-Vrouwe-Troost-in-Nood, van Belsele is één van de populairste Mariabedevaartsoorden van het Waasland. Het ligt verscholen tussen de bossen van de Gouden Leeuw aan de Sinaaiwegel. Al in de 18e eeuw komen mensen hier bidden. De soldaten waarvoor gebeden werd tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn gespaard gebleven. Uit dankbaarheid werd in 1920 de nieuwe Boskapel gebouwd. Deze staat er nog steeds. Aan de overkant vindt u het Mariaparkje met zeven statiekapelletjes die de zeven weeën van Maria moeten voorstellen.
Veelgestelde vragen over Belsele
Wil u Belsele graag eens een bezoekje brengen? Dan is het handig te weten hoe u er kan geraken. En of u een speciale taal moet leren. Deze en andere vragen behandelen we hier.
Wat voor taal spreekt men in Belsele?
Officieel is Nederlands de voertaal in Belsele, net als alle andere gemeenten in Vlaanderen. Maar ook deze gemeente heeft haar eigen dialect, het Belseels. Deze variant op het Waaslandse dialect wordt hier zeker nog gesproken. Zo staat sinnekloase voor Sint-Niklaas.
Hoe geraakt u in Belsele?
Belsele zelf heeft een treinstation dat aan de rand van het dorp ligt. Ook zijn er busstations. Voor het centrum stapt u af aan de halte Belsele-Dorp. Met de auto geraakt u er via de N70 waarlangs Belsele ligt of via de afrit Waasmunster van de E17, de autostrade tussen Gent en Antwerpen.
Komen er bekende personen uit Belsele?
Er zijn geen grote beroemdheden afkomstig uit Belsele. Wel zijn er plaatselijk bekenden zoals Alfons De Belie. Hij was leider van de opgraving van de Abdij van Boudeloo in Klein-Sinaai en schreef het Woordenboek der Belseels dialect. Ook auteurs Hugo Tomme, Hugo Wouters en Leo Zaman waren afkomstig van Belsele.